Thursday, December 21, 2006

Сурагчдад суралцах арга барил эзэмшүүлэх нь (А.Загдаа)

Сурагчдын амжилттай суралцах нэг үндсэн нөхцөл бол сайн уншиж чаддаг, хүмүүсийн яриаг зөв сонсож чаддаг, юмс үзэгдлийг ажиглаж ангилаж чаддаг, ойлгосноо тэмдэглэж, сэргээн санаж чаддаг байх явдал юм. Тэгвэл дээрх чадваруудыг товч бөгөөд тодорхой авч үзье!
Унших ба сонсох чадвар
Энэ хоёр нь хоорондоо их ялгаатай. Унших чадвар нь материалыг бие дааж уншаад ойлгоход оршдог бол, сонсох чадвар нь хүний хэлж өгч байгаа зүйлийг ойлгоход агуулагдана. Үүнээс үзэхэд унших нь сонсохоос илүү бүтээлч шинжтэй. Энэ хоёр чадварын төсөөтэй тал нь гэвэл аль аль нь хүлээж авч байгаа мэдээллээ өөрийн болгон ойлгож авахад байдаг.
Анализ ба сентиз
Сурагчид дасгал, даалгаврын асуулт, гарчигыг орхиод шууд уншиж бодож хийх ажилдаа орох явдал олонтоо ажиглагддаг. Оюун ухааны анализ сентиз хийх үйл ажиллагаа гарчигнаас эхэлдэг учир ном сурах бичгийн гарчгыг уншиж бүлэг хэсгүүдийг харьцуулж үзэж байвал нэгтгэн дүгнэх, задлан шинжлэх үйлдэл төлөвшихөд их ач холбогдолтой.
Гол ба гол бус шинж
Юмс үзэгдлийг ажиглаж тэдгээрийн аль болох олон шинжийг нэрлэж дараа нь тэдгээрээс гол ба гол бус шинж юу болохыг ялгаж байх хэрэгтэй. Бид гол бус шинж бол зарим номд л байна, харин гол шинж бол номын бүх төрөлд нийтлэг байх зүйл юм гэдгийг мэдсэн байх ёстой.
Харьцуулах
Сурах хөдөлмөр дээр юс үзэгдлийг хооронд нь харьцуулж сурахад их анхаарвал зохино. Нэг төрлийн хэд хэдэн зүйлийг харьцуулж ялгаатай ба нийтлэг ерөнхий шинжийг олох. Нэг төрийн зүйлийн ялгаатай шинж нь гол бус, харин нийтлэг шинж нь ихэвчлэн гол шинж болдог.
Олон талаас харах
Аливаа үзэгдэл юмсыг олон талаас нь авч үзэх араг барил эзэмших хэрэгтэй. Юмс үзэгдлийг их олон талаас нь авч үзэж сурвал судалж байгаа материалынхаа гол зүйл, дотоод холбоо хамаарлыг олж илрүүлж чаддаг болно.
Карт, зураг, схем, диаграммтай ажиллах
Эдгээрийг зөвхөн ажиглаад орхих биш харин түүнийг ой санаандаа сайн харагдтал төсөөлж сурах хэрэгтэй. Үүнийхээ дараа төсөөлснөө санаандаа хөдөлгөх, шилжүүлэх, ихэсгэх, багасгах, эргүүлэх гэх мэт дасгалыг хийж сурах нь чухал. Төсөөлсөн зүйлийн аль нэг хэсэг өөрчлөгдөхөд бусад хэсэг яаж өөрчлөгдөхийг мэдэж ойлгох хэрэгтэй. Энэ нь хүүхдийн дүрээр сэтгэхүйн нилээд дээд шат учир лекц яриаг сайн ойлгоход их тус болдог.
Утгачлан тогтоох
Уншиж байгаа буюу сонсож байгаа материалаа утгачлан тогтоож сурах нь маш чухал. Материалыг хэсэг хэсэг болгон тогтоовол мөн товчлол хийж бүлэглэн бичвэл эргэн харж санахад их хялбар байдаг байна.
Системтэй бичих
Сурагчид бичих буюу ярих зүйлээ төлөвлөхдөө ерөнхийгөөс арай тодорхой зүйлд шилжихдээ 1,2 эсвэл - = нумерац хэрэглэж сурах хэрэгтэй.
Бие дааж сурах
Зарлал, өргөдөл, ишлэл, тэмдэглэл, реферат гэх мэт зүйлсийг хэнийч тусламжгүйгээр бие даан хийж сурсан байх шаардлагатай. Та хэрвээ эдгээрийг суралцахдаа ашигладаг бол өөрийгөө суралцах арга барилыг бүрэн эзэмшсэн байна гэж бодож болно.

Номны талаарх миний сэтгэгдэл
Энэ номын надад таалагдсан зүйл гэвэл тэр болгон хүн сурах арга барилын талаар тийм ч их мэдээлэл бас мэдлэгтэй байдаггүй. Тэдгээрийг нэгд нэгэнгүй жишээн дээр тайлбарлаж байсан нь их таалагдлаа.

Харин номны дутагдалтай тал нь гэвэл уншиж байгаа хүмүүст хэт их ойлгомжтой болгох гэсний улмаас нэг үгийг олон дахин давтсан, бас нэг зүйл гэвэл сурагчдад сурах арга барилыг эзэмшихэд унших, сонсох, анализ сентиз хийх, харьцуулах, олон талаас нь харах, системтэй бичих гэх бүх чадварууд чухал үүрэгтэй ч юмыг сурч мэдэх гэсэн хүний хүсэл эрмэлзлэл, сэтгэл, бас өөдрөг үзэл нилээдгүй чухал гэдгийг тусгаж өгсөн бол энэхүү ном илүү сонирхолтой болох байсан юм шиг санагдлаа.

Энэ номноос миний мэдэж авсан зүйл гэвэл: Зөвхөн сайн уншиж сонсож, яриж чаддаг байлаа гээд сайн сурахгүй харин дээрх чадваруудыг бүгдийг нь өөрийн болгож авсан цагт л өөрийгөө сурах арга барил эзэмшсэн гэж ойлгож болох юм байна. Дээрх чадварууд дээр өөрийгөө дүгнэж үзвэл сурах арга барилыг дунд зэрэг эзэмшсэн гэж бодож байна. Дунд зэрэг гэдэг нь басчгүй чамлахаар зүйл биш л дээ. Сурах арга барилыг эзэмшихэд сурагчдаас гадна багш нилээдгүй үүрэгтэй гэж би хувьдаа боддог. Учир нь багш ямар арга барилаар хүүхдүүдтэй ажиллаж байгаагаас шалтгаалан хүүхдийн сурч мэдэх гэсэн үйл ажиллагаа хамаардаг. Манай ангийн багш хүүхдийг өөрөөр нь бие дааж сургах зарчмыг баримталдаг байсан учраас би бие дааж дээрх чадваруудаас нилээдгүйг өөрийн болгож авч чадсан. Дээрх номыг уншсанаар би өөрийнхөө хэр хэмжээнд сурах арга барил эзэмшсэнээ тодорхойлж чадсанаас гадна сурахад хэзээч оройтдоггүйн адилаар надад байхгүй тэр арга барилуудыг өөрийн болгоход одоо ч оройтойгүй юм байна, мөн тэр чадваруудыг өөрийн болгох гэсэн хүсэл эрмэлзэл бий болсон. Та нарыг ч мөн адил энэхүү номыг уншаад үзээрэй их сонирхолтой ном байна шүү гэж зөвлөмөөр байна.

4 comments:

Док said...

Багшаас нээрээ их хамаарна шүү, багш бол зөвхөн чиглүүлэгч байх гэдэг ерөнхий чиглэл рүү одоо яваад л байна. Гэхдээ мэдээж болоогүй л дээ. Ойрын ирээдүйд энэ биеллээ олох байх.

Док said...

Номын тухайд гэвэл харин уншиж үзье гэж бодлоо, надад өгчих gsn ;-)

Марта said...

Номны тухайд би "Б" байрны номын сангаас авч уншсан юмаа одоо даан ч надад байхгүй.үнэхээр уншмаар байгаа бол би книшгээрээ аваад өгч болно шүү!

Anonymous said...

[b]У Вовочки старший брат женился. Наутро после свадьбы гости просыпаются,
мать жениха зовет всех к столу завтракать. Все являются, кроме
новобрачных. Ждут, их все нет. Ну, сели, завтракают. Мать жениха:
- Ну что же они не идут?
И тут Вовочка (улыбаясь):
- А я думаю...
Мать - раз ему подзатыльник. Молчи, дурак, здесь гости.
Время к обеду, мать жениха опять накрывает стол, напитки, закуски.
Все к столу, новобрачных нет. Мать:
- Да где же они?
Вовочка (похабно улыбаясь):
- А я думаю...
Бац, опять по уху.
Ну, на ужин та же история, нет новобрачных. Мать уже в панике:
- Ничего не понимаю, почему их нет?
Вовочка (закрывая уши):
- А я думаю...
- Ну говори, черт с тобой.
- А я думаю, когда вчера ночью брательник в шкафу вазелин искал,
он мой клей для авиамоделей по ошибке взял. [/b]
Сословие Мегаполис Pi7.ru порадовала новым выходом очередного сборника нюансов.
Меня удивила примем это "[url=http://www.2nt.ru/go/teets.php]Прикольные кадры (12 фото) [/url]" - Канечно вы можете найти и для себя бездну интерестного
Ну а впрочем лучшее снадобье через скуки это анекдотец.
[url=http://my.pi7.ru/users/katya][IMG]http://www.my.pi7.ru/images/photos/medium/35ed0993ed3d047e0f79d2e193cdca10.jpg[/IMG][/url]